hanhthien.net (Làng Hành Thiện) - Lễ hội truyền thống Chùa Keo Hành Thiện, xã Xuân Hồng (Xuân Trường) được tổ chức hằng năm vào ngày 15 tháng 9 âm lịch nhằm tưởng nhớ Thiền sư Không Lộ và các bậc tiền nhân có công khai ấp, lập thôn tỏ đạo “Uống nước nhớ nguồn”, động viên các thế hệ con cháu giữ vững và phát huy làng nghề truyền thống, xây dựng quê hương ngày càng khởi sắc.

Lá»… Há»™i chùa Keo Hành Thiện 2011 / Ảnh: VÅ© Thành

"Dù ai Ä‘i đâu về đâu/ Mười rằm tháng Chín rủ nhau mà về/ Dù ai bận rá»™n trăm bề/ Mười lăm tháng Chín nhá»› về há»™i ông". Khách phÆ°Æ¡ng xa đến thăm và dá»± lá»… há»™i Chùa Keo Hành Thiện đều ấn tượng khi chứng kiến nét Ä‘á»™c đáo trong phần lá»… và những trò chÆ¡i dân gian đậm đà bản sắc dân tá»™c, tiếp xúc vá»›i nếp sống, nếp nghÄ© của người dân nÆ¡i đây. Lá»… há»™i là dịp để người dân trong làng Ä‘oàn tụ, sum họp, cùng chia sẻ niềm vui, cùng chÆ¡i há»™i. CÅ©ng nhÆ° những người con quê hÆ°Æ¡ng Hành Thiện, GS. NGƯT Đặng Đức An Ä‘ang sống và công tác tại Hà Ná»™i, nhÆ°ng cứ vào dịp lá»… há»™i Chùa Keo, gia đình ông lại sum họp tại quê cha, đất tổ, thắp nén nhang thành kính tưởng nhá»›, tri ân công đức các bậc hiền nhân, giáo dục con cháu đạo lý “Uống nÆ°á»›c nhá»› nguồn”… Là GS ngành sá»­ học, giảng dạy tại Trường Đại học SÆ° phạm Hà Ná»™i I, ông am hiểu về lịch sá»­ hình thành và phát triển của quê hÆ°Æ¡ng. Năm 2010, ông đã xuất bản cuốn sách “Hành Thiện - Làng văn hóa và cách mạng ở đồng bằng sông Hồng”. Đồng chí Phạm Viết Trung, trưởng ban quản lý di tích Chùa Keo Hành Thiện cho biết: Chùa Keo Hành Thiện (tên chữ là Thần Quang tá»±) thờ Thiền sÆ° Không Lá»™ họ DÆ°Æ¡ng, huý là Minh Nghiêm, sinh ngày 14-9 năm Bính Thìn (1016) là vị tổ thứ 10 của thiền phái Vô Ngôn Thông và là tổ sÆ° đời thứ 3 của thiền phái Thảo Đường Việt Nam. TÆ°Æ¡ng truyền, ngài đã cùng Thiền sÆ° Giác Hải và Thiền sÆ° Từ Đạo Hạnh sang thiền Trúc ở Ấn Độ để cầu pháp Phật. Năm 1066, Thiền sÆ° Không Lá»™ và Thiền sÆ° Giác Hải đã có công chữa khỏi bệnh cho vua Lý Thánh Tông và được vua phong là Quốc sÆ°. Tài năng của Thiền sÆ° Không Lá»™ được lÆ°u truyền trong dân gian ở nhiều lÄ©nh vá»±c: thÆ¡ văn, y thuật, đúc đồng, kiến trúc… Ngài mất vào ngày 3-6 năm Giáp Tuất (1094), thọ 79 tuổi và được nhiều địa phÆ°Æ¡ng thờ tá»± tưởng nhá»› công lao, trong đó có làng Hành Thiện.

Lễ hội Chùa Keo Hành Thiện gồm có phần lễ với những hoạt động tế, rước đuốc trang nghiêm và phần hội với những tiết mục văn hoá văn nghệ, những trò chơi dân gian độc đáo như: hát chèo, diễn quan họ, tổ tôm điếm, cờ người, thi bắt vịt dưới hồ, võ vật. Quy mô và không khí lễ hội được tổ chức theo nếp sống mới vừa trang trọng, văn minh, công tác an ninh trật tự, vệ sinh môi trường được đảm bảo, không có tệ nạn bói toán, mê tín, cờ bạc. Đặc sắc nhất trong lễ hội Chùa Keo Hành Thiện là giải bơi chải đứng với sự tham gia của cả 15 xóm trong làng tưởng nhớ lúc sinh thời của Đức Thánh Tổ Không Lộ làm nghề chài lưới diễn ra vào ngày 12 và 15 âm lịch. Anh Nguyễn Văn Sỹ, người đã nhiều năm tham gia bơi chải trong lễ hội cho biết: Thời thịnh nhất, những năm đầu thập kỷ 40 của thế kỷ XX, tham dự lễ hội có 21 chải của 21 phe thuộc ba giáp: giáp Bắc có 7 phe, giáp Đông có 4 phe, giáp Nam có 10 phe. Hiện nay, một số chải đã bị phá hủy bởi chiến tranh hoặc cũ nát nên chỉ còn 15 chải, được chia cho các xóm. Các thuyền chải đều đóng theo mẫu thống nhất, cấu trúc theo hình con thoi, dài 12m, chia 5 khoang đều nhau. Khoang giữa sâu nhất (mạn cao 40cm) và rộng nhất (120cm mặt và 90cm đáy) mũi và lái hẹp lại (mũi thuyền rộng 50cm, dài 55cm, kể cả khớp nối dài 5cm, đuôi thuyền hẹp nhất chỉ còn 33cm ở cả mặt và đáy). Hai mạn thuyền phía lái nhô cao, lượn tròn góc là tai thuyền. Thích hợp nhất để đóng chải là gỗ vàng tâm nhưng vì gỗ vàng tâm rất hiếm nên một số thuyền phải đóng bằng gỗ dổi, gỗ găng. Thuyền được bọc bằng vải, lụa, đánh bóng, sơn mài nhiều lần, nên thuyền có màu đen bóng cả hai mặt trong, ngoài và viền son tươi hai bên mạn thuyền. Thuyền có một mái lái và 9 mái chèo bằng gỗ nội nếp nhẹ và dẻo. Mái lái dài 4,5m, mái chèo thứ 6 dài nhất 3,6m, mái ngắn nhất 2,8m, các mái khác dài ngắn hơn nhau một ít, trong giới hạn hai mức trên. Quai chèo liên kết mái chèo với cọc chèo cắm so le hai bờ mạn thuyền. Mạn thuyền bên phải có 5 cọc chèo và mạn thuyền bên trái có cọc lái và 4 cọc chèo còn lại. Cọc lái và các cọc chèo (cao thấp khác nhau tùy vị trí) cắm chắc vào các con đỉa ở mạn thuyền, nhưng có thể tháo nắp nhanh chóng dễ dàng. Tại hội thi, sau khi phát lệnh, các chải bơi biểu diễn, ra tới sông Ninh Cơ mới thi tài với nhau 3 vòng sông với chiều dài chặng đường 35-40km, thời gian khoảng trên 3 giờ đồng hồ. Hội thi có quy chế và phần thưởng của chải thắng cuộc là tiền và bánh dày.

Đồng chí Nguyá»…n VÅ© Thịnh, Chủ tịch UBND xã Xuân Hồng cho biết: Kinh phí tổ chức lá»… há»™i được nhân dân trong làng tham gia đóng góp vật chất và ngày công theo phÆ°Æ¡ng thức xã há»™i hoá, những người con quê hÆ°Æ¡ng Ä‘ang sinh sống và làm ăn tại phÆ°Æ¡ng xa không có Ä‘iều kiện về tham dá»± cÅ©ng gá»­i má»™t phần công đức, nén nhang dâng lên Đức Thánh Tổ Không Lá»™. Từ năm 2008 đến nay, từ nguồn kinh phí của Nhà nÆ°á»›c và sá»± đóng góp của nhân dân địa phÆ°Æ¡ng và bà con khắp nÆ¡i, Chùa Keo Hành Thiện và chùa Đĩnh Lan được đầu tÆ°, tôn tạo vá»›i số tiền gần 20 tá»· đồng. Ngoài ra, còn quy hoạch và xây dá»±ng bãi Ä‘á»— xe rá»™ng gần 4.000m²; xây dá»±ng má»™t số công trình phụ trợ để phục vụ nhân dân tham gia lá»… há»™i. Có thể nói, những năm qua, công tác tổ chức và quản lý lá»… há»™i Chùa Keo Hành Thiện đã thá»±c hiện đúng mục đích, ý nghÄ©a nhằm bảo tồn, phát huy những giá trị văn hoá, giáo dục truyền thống yêu nÆ°á»›c chống giặc ngoại xâm của cha ông ta, thu hút và quảng bá nét đẹp văn hoá của quê hÆ°Æ¡ng đối vá»›i khách trong nÆ°á»›c và quốc tế. Trong đó, lá»… há»™i được tổ chức trang trọng, đúng nghi thức truyền thống, thá»±c hiện đúng Quy chế tổ chức lá»… há»™i theo Luật Di sản văn hoá. Được sá»± quan tâm, chỉ đạo và sá»± phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, lá»… há»™i ngày càng được tổ chức trang trọng, an ninh chính trị, trật tá»± an toàn xã há»™i, an toàn giao thông, vệ sinh cảnh quan môi trường được bảo đảm, đáp ứng nhu cầu tham quan, du lịch văn hoá tâm linh của nhân dân, tạo được ấn tượng cho khách thập phÆ°Æ¡ng về dá»± lá»… tục truyền thống.

Đua Thuyền ở hội chùa Keo Hành Thiện / Ảnh: Vũ Thành

Bài : Việt Thắng

Nguồn: baonamdinh.com.vn
Người gửi: hanhthien.net